حالی که در ایام ماه مبارک رمضان به سر می بریم، خوب است از خودمان بپرسیم آیا واقعا به وظایفی که در قبال دین اسلام داریم، عمل می کنیم؟

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، خبرگزاری اهل البیت در مقاله ای نوشت: بدون تردید، یکی از افکاری که ذهن و فکر هر پدر و مادری را در این ماه پرفیض به خود مشغول می کند، این است که چگونه می تواند تقدس و حرمت و جایگاه بالای این ماه را برای فرزندان خود توضیح و تشریح کند و آیا اصلا فرزندانمان می توانند در این روزهای طولانی تابستان روزه بگیرند؟ و یا اصولا آن ها باید این فریضه را به جا آورند؟

جواب بسیار روشن است. همه ی ما به عنوان والدین مسوول باید فرزندانمان را به گونه ای تعلیم و پرورش دهیم که تمام آداب و اصول توصیه شده توسط خالق خود را به جا آورده و این اعمال و فرایض را با عشق و علاقه و نه از روی اجبار و تهدید و ترس انجام دهند. البته غالبا این کار با دشواری ها و پیچیدگی هایی روبروست و والدین نمی دانند باید از کجا شروع کنند.

در این مقاله می کوشش شده گوشه ایی از اصول اولیه برای معرفی و آشناکردن فرزندانمان با اسلام و واجبات دینی، به خصوص نماز و روزه، را که برگرفته از سنت و گفته های بزرگان و پیشوایان دینی و اهل البیت (ع) است، ارایه شود.

از امام سجاد(ع) نقل شده است «از جمله حقوق فرزند بر والدین عبارت است از: نشان دادن راه راست و مسیر بندگی پروردگار و کمک به فرزندان در پیروی از فرامین خداوند متعال». تمام افراد به طور فطری دارای غریزه و کششی به سوی پروردگار و نیایش و پرستش او هستند. ازجمله مسوولیت هایی که هر یک از ما به عنوان والدین به عهده داریم، فراهم آوردن محیطی سالم و آزاد برای شکوفایی و رشد این میل ذاتی و حمایت و محافظت از فرزندانمان در برابر تاثیرات و عواملی است که آنها را از این میل فطری به عبادت دور می کند.

در دنیای مادیگرای امروزی، کمابیش شاهد توجه وتمرکز والدین بر پیشرفت فرزندان در امور دنیوی و مربوط به مسایل مادی هستیم تا معنویات و مسایل اخلاقی. والدین مسلمان باید توجه داشته باشند که اگر چه پیشرفت و موفقیت در امور زندگی و مادی مهم است، اما کمال و نیل به معارف دینی و اخلاقی آن چیزی است که سعادت و موفقیت ابدی فرزندانشان را تامین می کند.

پیامبر اسلام(ص) خطاب به یکی از یاران خود فرمودند: «غم واندوه در حق فرزندان آخر الزمان فراوان خواهد بود و این تنها از والدین آنها ست» وقتی از ایشان پرسیدند آیا والدین آنها کافرانند؟ ایشان پاسخ دادند: «خیر، والدین آنها مومنانی هستند که به فرزندان خود واجبات و اصول دین را نمی آموزند و هنگامی که فرزندان خودشان به فراگیری واجبات دینی تمایل نشان می دهند، مانع آنها می شوند. در حالی که اگر فرزندان از لحاظ مادی به موفقیتی دست یابند، بسیار خوشحال و خرسند می گردند. این افراد مورد نفرت و بیزار من قرار خواهند گرفت».

بیش از آنکه با زبانتان دیگران را به اسلام دعوت کنید، از اعمال و شیوه های غیر مستقیم بهره جویید. در آموزش مسایل دینی و واجبات مذهبی، اولین اصلی که باید در خاطر داشته باشیم این است که خودمان نیز به آنچه تبلیغ و تعریف می کنیم عمل کنیم. کودکان، به خصوص بچه های کوچکتر، در وهله ی اول از طریق دیدن می آموزند تا از راه شنیدن.

هنگامی که پدر و مادر تلاش می کنند در هر موقعیتی، هنگام کار، مسافرت، تعطیلات، گردهمایی های اجتماعی، یا حتی وسط آشپزی و امور روزمره، به موقع و و در اول وقت نماز بخوانند، این عمل آنها بسیار موثرتر از آن است که صرفا به فرزندشان بگویند که باید نماز بخواند. علاوه بر این، رفتار ما در منزل و محیط خانه و خانواده، تاثیر عمیق و بسیار مهمی در احساسات فرزندانمان درباره اعمال دینی دارد. اگر آنها ببینند که رفتار ما وقتی روزه می گیریم بهتر است، تاثیر ماه مبارک رمضان و روزه داری را به طور ملموس و بهتر درک خواهند کرد. از سوی دیگر، اگر والدین به شدت به روی انجام فرایض دینی و واجبات به فرزندانشان توصیه و تذکر بدهند اما از آن سو ببنند که پدر مادرشان دروغ می گویند، غیبت می کنند، بداخلاق هستند و عصبانی می شوند، رفتار متناقض والدین را نوعی ریاکاری تعبیر کرده و نتیجه می گیرند که اعمال دینی و فرایض اسلام تنها یک سری رفتارها و آداب ظاهری بی هدف است.

امام صادق(ع)، در اصول کافی، می فرمایند: «در سن 7 سالگی، از کودکان خود بخواهیم تا جایی که توانایی شان اجازه می هد و می توانند، روزه بگیرند، حتی تا نصف روز و یا کمتر، و از آنها بخواهیم هر وقت احساس گرسنگی و تشنگی کردند روزه ی خود را بشکنند. به این ترتیب آنها به تدریج به روزه گرفتن عادت می کنند. برای فرزندان پسر می توان این تمرین را از 9 سالگی شروع کرد».

احادیث و روایات و توصیه های فراوانی درباره ی راهکارهای عملی آشنایی و آموزش اصول واجبات دینی، در سنین مختلف و از طرق مختلف، به فرزندان توسط امامان و اهل بیت علیهم السلام نقل شده و در دسترس است. با انجام این دستورات توسط والدین، فرزندان ما می توانند بدون این که احساس سختی و ناراحتی کنند، پیش از رسیدن به سن تکلیف، به انجام واجبات دینی و فرایض اسلام بپردازند.

بهرحال بسیار حایز اهمیت است که بخاطر داشته باشیم این سنت ها به والدین توصیه می کنند که با انجام یک سری دستورالعمل ها و اعمال توصیه شده، فرزندان را به انجام واجبات از جمله نماز و روزه، تشویق و ترغیب کنند. البته در توصیه های دینی بزرگان، الزاما به انجام این دستورات برای همه ی کودکان، اجبار نشده و والدین باید با درنظر داشتن شرایط فیزیکی، روحی، و اخلاقی، و همچنین آمادگی و کشش معنوی فرزند خود، به تشویق و هدایت دینی آنها بپردازند.

در برخی جوامع، به غلط بر انجام برخی اعمال توصیه شده توسط کودکان، بسیار تاکید و اصرار می شود. باید دقت داشت که والدین اگرچه می توانند به تشویق فرزندان به انجام واجبات دینی بپردازند، اما اجبار و توقع از فرزندان برای به جا آوردن این اعمال، کار درستی نیست. در تعالیم دینی نیز توصیه شده که والدین تنها با انجام برخی دستورات خاص، فرزندانشان را به نماز و روزه تشویق کنند. در حالی که در بعضی مناطق، افراد متاسفانه حتی از دستورات و توصیه های بزرگان نیز پیشی گرفته و در سنین کمتر از موارد توصیه شده نیز کودکان را مجبور به انجام واجبات دینی می کنند. برای مثال پدر و مادری که با افتخار می گویند کودک 3 ساله شان تمام روز را در تابستان روزه گرفته است! در حالی که این کار مغایر با توصیه ی امام صادق(ع) بوده و ایشان دستور داده اند که از فرزندان تان بخواهید روزه بگیرند و زمانیکه احساس تشنگی یا گرسنگی بر آنها غالب شد، روزه ی خود را باز کنند.

یت الله بهجت، از مراجع بزرگ عالم تشیع و اسلام، نیز در این مورد بارها اظهار داشتند پدر ایشان توصیه می کردند که تنها واجبات دینی را به عنوان یک کودک یا نوجوان به جا آورند.

در مواردی ممکن است نوجوان یا فرزندمان شخصا علاقه ی خاصی به انجام فرایض نشان دهد، اما انجام آن فریضه می تواند به وی آسیب جسمی یا روحی برساند. برای مثال، والدینی را در نظر بگیرید که کودک آنها به شدت مایل به روزه گرفتن است، این والدین می توانند از فرزندشان بخواهند تا تنها ساعات مشخصی از روز را روزه گرفته و پس از خوردن نهار نیز دوباره به روزه ی خود ادامه دهد. حتی امامان نیز فرزندان خود را به رعایت اعتدال و میانه روی در عبادت توصیه می کردند.

در اصول کافی، از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «روزی به شدت مشغول عبادت بوده و از همه ی امور فارغ شده بودم. پدرم به من فرمودند پسرم می توانی کمتر از این نیز عبادت کنی. پروردگار عالم وقتی از بنده خود راضی باشد، از عبادت آن بنده در همان حد توصیه شده نیز راضی و خرسند خواهد بود.»

در روایتی از امام صادق(ع) می خوانیم: «وقتی که کودکی به سن 3 سالگی رسید، به او بگویید 7 بار ذکر «لا اله الا الله» را بگوید و دیگر کاری به کار کودک نداشته باشید تا زمانی که کودک 3 سال و 7 ماه و 20 روزه شود. در این زمان به او بیاموزید 7 باربگوید «محمد رسول الله» و بگذارید کودک آزاد باشد تا وقتی که به 5 سالگی برسد. در این هنگام به او سجده کردن را یاد دهید و در 6 سالگی نیز رکوع، سجود، و سایر قسمت های نماز را به او بیاموزید.»

از این روایت، چند نکته را به وضوح در می یابیم، از جمله اینکه از همان سنین کودکی باید به فکر آشنا کردن فرزندان با خداوند، تعالیم و واجبات دینی بود. کم کم که فرزندان بزرگ تر می شوند و به مسایل دینی اشتیاق و تمایل نشان می دهند، می توانیم آنها را با نحوه ی وضو گرفتن و نماز خواندن و روزه آشنا کنیم.

در تمام این مراحل باید توجه داشت که والدین باید این مراحل را تدریجی دنبال کرده و کودک را تحت فشار قرار ندهند. چرا که عجله و اصرار ما می تواند اثر عکس داشته و موجب زدگی و دوری آنها از انجام اعمال دینی شود. پیامبر اعظم (ص) می فرمایند: «مانند اسب رمیده ایی نباشید که نه به مقصد می رسد و نه توانی برای سوار کارش باقی می گذارد.»

در انتها باید به این نکته اشاره کرد که به عنوان والدینی که می خواهند واجبات دینی را به فرزندان شان آموزش دهند، باید در انجام این کار خطیر از شیوه های جالب و جذاب و سرگرم کننده برای بچه ها استفاده کنیم. فرزندانمان را دور از چهارچوب های خشک، با اماکن مذهبی و مراکز اسلامی و فعالیت های مذهبی آشنا و آمیخته شوند. اگر در رفتار و آموزش تند و سخت گیرانه و با بی صبری برخورد کنیم و یا زمانی که فرزندان آمادگی آموزش ندارند، آنها را مجبور به یادگیری و انجام اموردینی کنیم، در فرزندان حس بدی ایجاد کرده و ممکن است این حس بد حتی تا بزرگسالی و دوران بلوغ نیز همراه آنها مانده و در اعتقادات دینی آنها تاثیر منفی بگذارد.

پیامبر اسلام نیز تاکید فرمودند: اسلام دین آسانی است و مسلمان متدین بودن کار سختی نیست و افرادی که مسوول آموزش و تعلیم و تبلیغ امور دینی به دیگران هستند نباید به گونه ایی رفتار کنند که تصویر سختی از مذهب برای افراد ایجاد شده و در نتیجه ی یک سری اجبارها و فشارهای غیر ضروری مردم از دین و مذهب گریزان شوند.»

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: